Zamek Książ w Wałbrzychu uznany za pomnik historii

Starania o uznanie Zamku Książ w Wałbrzychu za pomnik historii rozpoczęły się w 2018 r. W poniedziałek rzecznik Zamku Książ w Wałbrzychu Mateusz Mykytyszyn poinformował PAP, że w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej opublikowane zostało rozporządzenie prezydenta RP z 31 lipca w sprawie uznania za pomnik historii zespołu zamkowo-parkowego Książ w Wałbrzychu. Książ jest 133. zbytkiem uznanym za pomnik historii i pierwszym w Wałbrzychu.

- To wielkie wyróżnienie i prestiż. Uznanie za pomnik historii otwiera nam drogę do starania się o wpis na listę światowego dziedzictwa UNESCO – powiedział PAP Mykytyszyn.

W rozporządzeniu ustanawiającym „Książ” pomnikiem historii podkreślono, że to zabytek o średniowiecznej genezie, z bogactwem form architektonicznych nawiązujących do różnych wątków historycznych. „»Wałbrzych – zespół zamkowo-parkowy Książ« wpisuje się w wielokulturową tożsamość Śląska. Zabytek ten stanowi przykład rezydencji o niepowtarzalnych walorach widokowo-krajobrazowych, podkreślonych wybitnej klasy architekturą i sztuką ogrodową” – napisano w rozporządzeniu.

Za pomnik historii uznano Zamek Książ wraz z towarzyszącymi budynkami, obwarowaniami i parkiem, w którym znajduje się m.in. mauzoleum; ruiny Starego Zamku oraz zespół budynków stadniny koni. Obszar pomnika historii obejmuje również zespół budynków i dawne założenie ogrodowe Palmiarni Lubiechów.

Położony w Wałbrzychu Zamek Książ to jedna z największych atrakcji turystycznych Dolnego Śląska. Historia zamku sięga XIII w. Wówczas to z inicjatywy księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I Surowego powstały pierwsze zabudowania warowni.

Zamek pozostawał w rękach książąt piastowskich do końca XIV w., później przeszedł w ręce władców czeskich. Pod koniec XV w. na krótko warownia stała się własnością Władysława Jagiellończyka. Później zamek stał się własnością rodziny Hochbergów i pozostał w rękach tego rodu do 1941 r., kiedy to został skonfiskowany przez hitlerowców. Od wielu lat poszczególne części zamku poddawane są sukcesywnej renowacji.

Największy wpływ na dzisiejszy charakter Książa miała rodzina Hochbergów władająca zamkiem przez ponad 400 lat. W 1908 r. książę Henryk XV wybudował największe południowo-zachodnie skrzydło zamkowe z dwiema wieżami w narożach. Projektantem tej rozbudowy był prawdopodobnie wiedeński architekt Humbert Walcher von Moltchein.

Ponure dzieje zamku to czas II wojny światowej, kiedy to został zaadaptowany przez nazistów na jedną z siedzib sztabu Adolfa Hitlera. Rozpoczęto wówczas wywózkę dóbr zamkowych, a pod zamkiem, w skale, na której stoi, zaczęto drążyć tunele, które - według niektórych teorii - miały połączyć zamek z podziemnymi halami w Górach Sowich. Wszystkie tunele były drążone przez więźniów przymusowych, początkowo przez jeńców rosyjskich, a później więźniów z obozu Gross-Rosen. Po wojnie zamek doszczętnie zdewastowały i rozkradły wojska radzieckie.

Od wielu lat poszczególne części zamku poddawane są sukcesywnej renowacji. Turyści mają dziś możliwość zwiedzania zamkowych komnat, z których najpiękniejsze to Sala Maksymiliana, Salon Chiński, Salon Włoski, Salon Zielony i Hall Myśliwski. (PAP)

pdo/ dki/